هوش مصنوعی در تمام زمینه‌ها درحال گسترش است. اما کاربرد هوش مصنوعی در صنعت نظامی نگرانی‌هایی را به دنبال داشته است. عده‌ای معتقدند که این روند منجر به ارزانی و آسانی کشتارهای دسته جمعی خواهد شد. همچنین یک ربات می‌تواند متعصبانه‌تر و بی رحمانه‌تر از انسان‌ها عمل کند. در این مقاله به بررسی تمام جوانب، کاربردها، مخالفان، موافقان و خطرناک‌ترین اختراعات بشر پرداخته‌ایم.
هوش مصنوعی، یک دوست یا دشمن؟
سال‌هاست که شاهد هشدارهای مستقیم و غیر مستقیم بزرگان عرصه فناوری، درمورد هوش مصنوعی هستیم. افرادی مانند ایلان ماسک، مصطفی سلیمان، استفن هاوکینگ، بیل گیتس و… پیش از این، خطرات ناشی از گسترش هوش مصنوعی را گوشزد کرده بودند.
تاکنون کاربردهای این فناوری در عرصه‌های مختلفی از قبیل کشاورزی، درمان سرطان، خودروسازی، بانک‌داری، فناوری اطلاعات، ساختمان‌سازی و… را در این بلاگ بررسی کرده‌ایم. دیدیم که در تمام این موارد، هوش مصنوعی به دنبال ایجاد رفاه و نجات جان و مال انسان‌هاست. اما افکار عمومی به کاربرد هوش مصنوعی در صنعت نظامی، چندان خوش‌بین نیست.
تاریخ شاهد جنگ‌های تن به تن و حمله‌های هسته‌ای، بیولوژیکی، رادیولوژیکی و شیمیایی بسیاری بوده است. اما کاربرد هوش مصنوعی در صنایع نظامی پدیده‌ی جدیدی است. کشورهایی از قبیل چین، آمریکا، بریتانیا، کانادا، روسیه، آلمان، نروژ، سوئد، فرانسه، اسرائیل، هند و… تقریبا دوشادوش هم درحال پیشروی در حوزه هوش مصنوعی در صنایع نظامی هستند. بنابر گزارشات مختلف، ابر قدرت بعدی جهان کشوری است که بروزترین فناوری‌ها و بیشترین سهم را در بازار هوش مصنوعی در ارتش دارد.
خطرناک‌ترین اختراعات نظامی با هوش مصنوعی
وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا در سال 2017 میلادی 7.4 میلیارد دلار برای هوش مصنوعی، داده‌های بزرگ و رایانش ابری هزینه کرده است. همچنین کشور چین ادعا می‌کند که تا سال 2030 میلادی، تبدیل به ابرقدرت جهان در زمینه هوش مصنوعی در صنایع نظامی خواهد بود.
تجزیه و تحلیل MarketsandMarkets نشان می‌دهد که ارزش بازار هوش مصنوعی در ارتش تا سال 2025 به 18.82 میلیارد دلار خواهد رسید. این اعداد و ارقام، در کنار ولع انسان‌ها و رقابت موجود در عرصه‌ی نظامی در میان کشورها، زمینه ساز تولید و یا پیش تولید ابزارآلات نظامی خطرناکی شده است. حدود یک چهارم از افراد نخبه در جهان به سمت فعالیت‌های نظامی جذب می‌شوند که این خود نشان دهنده میزان هوش و نبوغ به کار رفته در این تجهیزات است.
میکرو پهپادهای قاتل:
دو پروژه‌ی آمریکایی با نام‌های اختصاری MAST و DCIST دست به دست یکدیگر داده‌اند تا یکی از خطرناک‌ترین اختراعات بشر را پایه‌ریزی کنند.
میکروپهپادهای قاتل به صورت خودکار پرواز کرده و تا 100 برابر سریع‌تر از انسان‌ها واکنش نشان می‌دهد. این سرعت فوق‌العاده منجر به حرکات اتفاقی میکروپهپاد شده و در نتیجه شکار آنها را غیرممکن می‌سازد. این میکروپهپادها مانند سایر ابزارآلات مجهز به هوش مصنوعی دارای سنسورهای مختلف و دوربین‌هایی جهت تشخیص چهره و اشیا می‌باشد. هر کدام از این سازه‌ها دارای 3 گرم مواد منفجره هستند و می‌توانند به سرعت هدف خود را از پای درآورند.
این ابزارآلات قاتل به دلیل حجم بسیار کم و سرعت بالا، یکی از به صرفه‌ترین راه‌ها برای کشتار جمعی محسوب می‌شوند. در حال حاضر مخالفت‌های بسیاری جهت مقابله با این ربات‌ها در جوامع بین‌المللی وجود دارد و تا حدودی راه تولید انبوه آن سد شده است.
سربازان پیشرفته ارتش:
بنا به ادعای پنتاگون، سربازان سایبورگی در راه هستند. منظور از سربازان سایبورگی، سربازانی هستند که نیمی انسان و نیمی ماشین می‌باشند. در واقع این سربازان انسان‌هایی هستند که به وسیله استفاده از ماشین در بدن آنها، برخی از ویژگی‌های‌شان ارتقا می‌یابد.
- ارتقا شنوایی سربازان
- افزایش بینایی سربازان
- ارتقا قدرت بدنی سربازان با پوشیدن گجت‌های خاص
- اتصال مغز به کامپیوتر جهت دریافت فوری اطلاعات و دستورات فرماندهان
همچنین آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا (دارپا) قصد دارد تا از امواج مغزی برای ایجاد ارتباط میان سربازان استفاده کند. این سیستم هوش مصنوعی سربازان را قادر می‌سازد تا اطلاعات را ارسال و دریافت کنند و حتی پهپادها و سیستم دفاع سایبری و دیگر فناوری‌ها را با مغزشان کنترل کنند.
فناوری رادار گریز:
رادارها یکی از مهم‌ترین ابزارها برای دفاع از کشورها هستند. این فناوری جهت شناسایی اشیا متخاصم و برآورد اندازه و فاصله آنها کاربرد دارد. فناوری رادار گریز یکی از پرکاربردترین اختراعات جنگی است. چراکه می‌توانند فرکانس‌های فرستاده شده از سمت رادار را منحرف کند.
درحال حاضر برخی از جنگنده‌های آمریکایی مجهز به یک سیستم رادار گریز فوق پیشرفته هستند که می‌توانند پاسخ نبود جسم متخاصم را برای رادار ارسال کند. کاربرد هوش مصنوعی در این تلکنولوژی جنگی باعث می‌شود که با دریافت سیگنال‌های رادیویی و فرکانس‌ها، جواب نبود جسم را برای رادار دشمن بفرستند.
ربات‌های قاتل:
روبات های قاتل، سیستم‌های تسلیحاتی مستقلی هستند که می‌توانند اهداف را بدون کنترل معنی‌دار انسان انتخاب کرده و به آنها حمله کنند. این بدان معناست که این سیستم‌های تسلیحاتی قادرند تا از نیروی کشنده خود بدون دستور مستقیم اپراتور انسانی استفاده کنند.
ربات‌های قاتل می‌توانند بر روی سیستم‌های تسلیحاتی مختلفی از قبیل یک تانک جنگی، یک جت جنگنده یا یک کشتی جنگی اعمال شوند. اگرچه ادعا می‌شود که در حال حاضر هیچ ربات قاتلی به تولید انبوه نرسیده است، اما پیش سازه‌های آنها به وضوح در میان کشورهای مخلف مشهود است.
شاید بتوان ربات مسلح SGR-1 که در مرز میان دو کره شمالی و جنوبی نصب است و یا پهپاد KARGU را که براساس تشخیص چهره شلیک می‌کند را نمونه‌های موجود این فناوری دانست.
کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع نظامی
هوش مصنوعی به دلیل قدرت تصمیم‌گیری، خود تنظیمی، خود مختاری و خود فعال شوندگی‌اش جایگاه بالایی در دنیای رزم پیدا کرده است. شاید بتوان از انیگما (Enigma) به عنوان اولین استفاده از هوش مصنوعی در صنعت نظامی نام برد.
این دستگاه با 26 حرف الفبا برای ارسال ایمن پیام‌ها رمزنگاری شده بود و در جنگ جهانی دوم توسط نیروهای آلمانی استفاده می‌شد. پس از مدتی مرکز شنود الکترونیک انگلستان (اولترا) با روش مهندسی معکوس، ماشین ضد انیگما با نام «bombe» را ساختند. شکل پیشرفته کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع نظامی را در موارد زیر شرح داده‌ایم.
ربات‌های هوشمند:
ربات‌های هوشمند بدون سرنشین بسیاری در حال حاضر موجود هستند که در صنایع نظامی پا به پای انسان‌ها فعالیت می‌کنند. این ربات‌ها به مجموعه‌ای از سنسورهای هوشمند مجهزند که محیط اطراف خود را مشاهده و درک کرده و سپس به صورت مستقل و یا با کمک انسان‌ها تصمیم می‌گیرند.
ویژگی کلی بسیاری از این ربات‌ها مشابه یکدیگر است، اما در برخی از جزئیات از قبیل وزن، میزان ماندگاری شارژ و عبور از مکان‌های صعب‌العبور مثل ماسه، پله و… متفاوت هستند. به عنوان مثال همه آنها می‌توانند وارد مکان‌های کثیف، خطرناک و یا آلوده به انواع گازهای سمی و شیمیایی شوند و بسیاری از وظایف را بهتر از هر انسان دیگری به انجام برسانند.این وظایف می‌توانند شامل شناسایی محیط، پاکسازی موانع، آتش نشانی، خنثی‌سازی مین، دفع مواد منفجره، حمل بارهای سنگین، تیراندازی، نارنجک اندازی، هدف‌گیری دقیق و… باشند.
اکثر این ربات‌ها مجهز به یک بدن ماجولار هستند. منظور از بدن ماجولار بدنی است که امکان نصب و حذف قطعات و تجهیزات مختلف روی آن وجود دارد.بنابراین می‌توان به سرعت شکل و ماموریت این ربات‌ها را بنا به نوع عملیات تغییر داد.
از دیگر ویژگی‌های برخی از این ربات‌ها قابلیت شنود و ارسال تصاویر رنگی، سیاه و سفید، مادون قرمز یا دید در شب برای اپراتور خود، حتی با هزاران متر فاصله است. به عنوان مثال ارتش روسیه از ربات Uran-6 برای پاکسازی مکان تاریخی پالمیرا از مواد منفجره پس از آزادسازی منطقه از شر نیروهای داعش استفاده شد.
طی این عملیات این ربات قادر بود تا حدود 3000 عدد از تجهیزات انفجاری دشمن از جمله مین‌ها را خنثی کند. در بخش مراقبت‌های بهداشتی جنگ، به طور کامل ربات‌های جراح و جستجو و نجات را شرح داده‌ایم.
امنیت سایبری:
پس از زمین، هوا و دریا یکی دیگر از عرصه‌های جدید جنگی، فضای مجازی است. به گونه‌ای که یک شبکه هک متخاصم قادر است امنیت کل منطقه را به خطر بیاندازد. حملات سایبری می‌توانند سیستم‌های نظامی را هک کنند و باعث از دست رفتن اطلاعات حیاتی نظامی و ایجاد خسارات بی‌شمار شوند.
سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی از رایانه‌ها، داده‌ها، برنامه‌ها و شبکه‌ها در برابر هرگونه دسترسی غیرمجاز و متهاجم محافظت می‌کنند. همچنین سیستم‌های امنیتی وب، مبتنی بر هوش مصنوعی قادرند الگوهای حمله سایبری را ثبت کنند و بر این اساس ابزارهای ضد حمله را توسعه دهند.
سیستم‌های جنگی:
در حال حاضر کشورهای متعددی به دنبال استفاده از هوش مصنوعی در صنعت نظامی خود هستند.استفاده از روزافزون از این فناوری در سکوهای زمینی، دریایی، هوایی و فضایی ارتش‌ها کامل مشهود است. کاربرد هوش مصنوعی در تسلیحات نظامی باعث افزایش دقت، کارایی، هماهنگی، هم‌افزایی و… در میان آنها می‌شود و از طرفی به دلیل عدم نیاز به نیروی انسانی و تعمیر و نگهداری‌های مداوم، هزینه‌ها را در دراز مدت کاهش می‌دهد.
لجستیک و حمل و نقل:
می‌توان گفت که مسئله لجستیک یکی از مهم‌ترین مسائل در تعیین موفقیت یا عدم موفقیت یک ماموریت نظامی است. شواهد نشان می‌دهد که هوش مصنوعی به زودی نقش مهمی در لجستیک و پشتیبانی در بخش نظامی ایفا خواهد کرد.
حمل و نقل مهمات، اسلحه‌ها، نیروها و کالاها بخش جدایی ناپذیری از یک عملیات نظامی موفق هستند. ادغام هوش مصنوعی با حمل و نقل باعث کاهش زحمات عملیاتی نیروهای انسانی و هزینه‌ها می‌شود.
همچنین هوش مصنوعی باعث می‌شود که ناوگان نظامی بتواند به سرعت ناهنجاری‌ها را شناسایی کرده و خرابی قطعات را پیش بینی کنند. اخیراً، ارتش ایالات متحده آمریکا با شرکت رایانش ابری IBM همکاری کرده و پلتفرم هوش مصنوعی Watson را تولید نموده‌اند. این پلتفرم برای کمک به شناسایی مشکلات و خرابی‌ها و همچنین تعمیر و نگهداری خودروهای جنگی Stryker استفاده می‌شوند.
شناسایی هدف:
هوش مصنوعی هواپیما‌ی بدون سرنشین را قادر می‌سازد تا با خلبان خودکار به مکان‌های از پیش تعیین شده پرواز کند و بر اساس فناوری تشخیص تصویر، هدف‌گیری را انجام دهد. این خود نشان‌دهنده میزان دقت به کار رفته در تولید هوش مصنوعی است.
این ماشین هوشمند قادر است در محیط‌های جنگی پیچیده و شلوغ، هدف موردنظر را به خوبی شناسایی کند. با استفاده از یادگیری ماشین در سیستم‌های شناسایی هدف، توانایی آنها را برای شناسایی موقعیت اهدافشان به‌شدت بهبود می‌یابد. تشخیص و طبقه‌بندی اهداف توسط روبات‌های مجهز به هوش مصنوعی و بینایی کامپیوتری مجهز به اینترنت اشیا صورت می‌پذیرد.
- قابلیت پیش‌بینی رفتار دشمن
- پیش‌بینی شرایط آب و هوایی و محیطی
- علامت‌گذاری گلوگاه‌ها و مکان‌های آسیب پذیر خط تامین دشمن
- ردیابی و کشف اهداف
- ارزیابی رویکرد ماموریت‌ها و استراتژی‌ها و…
از جمله توانایی‌های دیگر هوش مصنوعی و زیرشاخه‌هایش (یادگیری ماشین، یادگیری عمیق و…) در شناسایی اهداف هستند. امروزه برنامه شناسایی و انطباق هدف دارپا، با نام (TRACE) در میدان‌های جنگی مورد استفاده است. این برنامه از تکنیک‌های یادگیری ماشین برای مکان‌یابی و شناسایی خودکار اهداف، با کمک تصاویر رادار با دیافراگم مصنوعی (SAR) استفاده می‌کند.
مراقبت‌های بهداشتی جنگ:
در میدان‌های نبرد می‌توان با ادغام سیستم‌های جراحی رباتیک (RSS) و پلتفرم‌های زمینی رباتیک (RGP) منجر به جراحی و خروج گلوله از جان سربازان شد. از طرفی سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند سوابق پزشکی سربازان را در شرایط بحرانی استخراج کرده و به تشخیص و درمان اصولی آنها کمک کنند.
اداره کهنه سربازان آمریکا با کمک شرکت رایانش ابری و هوش مصنوعی IBM، موفق به توسعه یک فتوتایپ استدلال بالینی به نام تحلیلگر پرونده الکترونیک پزشکی (EMRA) شده‌اند. این فناوری با استفاده از استراتژی‌های یادگیری ماشین برای پردازش سوابق پزشکی بیماران و شناسایی و رتبه بندی مشکلات سلامتی آنها طراحی شده است.
همچنین سازمان دارپا در پروژه‌ای دیگر قصد دارد با کُند کردن فرآیند بیولوژیکی بیمار، جان سربازان و مجروحان را در میدان‌های جنگی نجات دهد. برنامه بیوستازی (Biostasis) به‌دنبال مدیریت بدن انسان برای افزایش شانس سربازان مجروح و زنده ماندن آنها است.
از طرفی ربات های جستجو و نجات به دنبال کاهش تلفات ناشی از تاخیر در جستجو، و ارائه امداد لازم به قربانیان است. این یکی از معدود کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع نظامی است که به دلیل سودمندی بالایش، موافقان بسیاری نیز دارد.
این ربات‌ها قادرند عملیات جستجو، ردیابی و نجات را حتی در محیط‌های هسته‌ای، بیولوژیکی، رادیولوژیکی و شیمیایی نیز انجام دهند. شرکت Vecna Technologies در حال توسعه ربات کمکی استخراج میدان نبرد (BEAR) است که می‌تواند سربازان مجروح و یا گرفتار را از میدان نبرد نجات دهد.
نظارت بر تهدیدات و ایمنی پرسنل نظامی:
اطلاعات، نظارت و شناسایی (ISR) نقش مهمی را در نظارت بر تهدیدها و تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها ایفا می‌کند. عملیات (ISR) برای پردازش اطلاعات و پشتیبانی از طیف وسیعی از فعالیت‌های نظامی استفاده می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند به پرسنل نظامی در نظارت بر تهدیدها و بهبود آگاهی موقعیتی آنها کمک کند.
از پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی برای گشت‌زنی در مناطق مرزی، شناسایی تهدیدها و انتشار اطلاعات مربوط به تهدیدات استفاده می‌گردد. استفاده از پهپاد می‌تواند امنیت پایگاه‌های نظامی را تقویت کند و ایمنی و کارایی پرسنل نظامی را در نبرد یا مکان‌های دورافتاده افزایش دهد.
پهپادها، UGVها، USVها، ROVها، AUVها و سایرین به طور گسترده در عملیات‌های ISR استفاده می‌شوند. پهپادها و ربات‌های کوچک برای نظارت بر نیروهای دشمن یا مناطق خاص استفاده می‌شوند و آنها با کمک GPS فیلم و تصاویر را به ایستگاه زمینی ارسال می‌کنند.
WASP، یک سیستم هوایی بدون سرنشین سبک وزن، مستحکم و کم ارتفاع است که به منظور ISR مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ربات به طور مشترک توسط AeroVironment و آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) طراحی و تولید شده است.
همراهی ISR با هوش مصنوعی منجر به شناخت موقعیت جغرافیایی و استخراج اطلاعات مفید و شناسایی هرگونه فعالیت غیرقانونی یا مشکوک و هشدار به مقامات مربوطه می‌شود.
پردازش حجم زیادی از داده‌ها:
به واسطه رایانش ابری، می‌توان حجم زیادی از داده‌ها را مدیریت و تجزیه و تحلیل نمود.این داده‌ها می‌توانند شامل تصاویر، صداها، فیلم‌ها، فرمول‌ها، استراتژی‌ها و سایر اطلاعات مهم جنگی باشند.هوش مصنوعی به پردازش سریع حجم عظیمی از داده‌ها، برای استخراج اطلاعات مفید، کمک شایانی کرده است.هوش مصنوعی برای جمع‌آوری اطلاعات مهم از مجموعه داده‌های متعدد و جمع‌آوری ابرمجموعه داده‌ها از منابع مختلف بسیار مفید و کاربردی عمل می‌کند.
شبیه سازی و آموزش رزمی:
شبیه‌سازی و آموزش یک زمینه چند رشته‌ای است که مهندسی سیستم، مهندسی نرم‌افزار و علوم کامپیوتر را شامل می‌شود. از مجموع این علوم به منظور ساخت مدل‌های رایانه‌ای استفاده می‌شود که سربازان را با سیستم‌های رزمی مختلف که در طول عملیات نظامی به کار می‌روند، آشنا می‌کنند.
این سبک از آموزش بیش از هر زمان دیگری فراگیر شده است. ارتش ایالات متحده تجزیه و تحلیل جنگ را با استفاده از برنامه‌های شبیه‌سازی حسگر آغاز کرده است.شبیه‌سازی‌های نیروهای زمینی و دریایی آمریکا توسط شرکت‌هایی مانند SAIC، CACI ،Torch Technologies ،Millennium Engineering و Orbital ATK پشتیبانی می‌شود. همچنین استفاده از تکنیک‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده نیز بسیار در این سبک از آموزش کاربرد دارند.
دیدگاه خود را بنویسید